Kulture

Në 10 vjetorin e shoqatës për kulturës dhe arti Tradita, u organizua tribuna shkencore me titull Tetova dhe kontributi i saj në proceset historike kombëtare. Drejtuesit e kësaj shoqate thanë se kjo është hera e parë që organizohet një tribunë e tillë pas shumë vitesh në Tetovë

“Më 20 shtator 2012, në vitin historik të pavarësisë së Shqipërisë dhe të flamurit kombëtar, ne themeluam subjektin tonë kulturore Tradita dhe që nga ajo kohë e deri më sot jemi përpjekur të organizojmë aktivitete të karakterit arsimor, kulturor dhe shkencor dhe artistik”, deklaroi Selam Sulejmani – Kryetar i Shoqatës Tradita.

“Është një tribunë shkencore, janë përfshirë ligjerues nga universitete të ndryshme, është përfshirë Tetova nga shekulli XV, XVI e deri në ditët tona, Tetovës i mungon një monografia dhe kjo tribunë e organizuar nga shoqata Tradita është një përpjekje për të krijuar një të tillë në të ardhmen, monografi për qytetin që ka dy universitete dhe që nuk ka as një monografi”, deklaroi Xhelal Zejneli – Anëtar I Shoqatës Tradita.

Në temat e ndryshme që u prezantuan, Donika Bakiu mori pjesë në këtë tribunë me temën Praktikat e mbishkrimeve publike dhe private në qytetin e Tetovës.

“Sot do të shfaq praktikën e drejtshkrimit në qytetin e Tetovës, kemi hyrë në disa markete ku kam fotografi me gabime drejtshkrimore si dhe në institucione ku bëhen shkelje, dmth mungojnë Ë, dikush mund të thotë se nuk është shkelje sepse është gabim por edhe kjo është shkelje, pasi me ligjin e gjuhës të RMV-së, ata mund edhe të dënohen për këtë çështje”, deklaroi Donika Bakiu. 

Të gjitha punimet shkencore që u prezantuan në këtë tribunë do të publikohen në një libër shkencor i cili pritet të botohet brenda vitit./KlanMacedonia/

Spektakli më i madh i kërcimit në vend

Rikthehet në ekran “Dance With Me”, spektakli më i madh i kërcimit, i cili këtë sezon vjen me risi të shumta.

“Juria besoj që është një formacion fantastik, super kombinim. Kemi dy profesionistë të shkëlqyer, me tituj, me trofe, edhe një komedian të gjithanshëm. Kasti pastaj është zjarr-zjarr, shumë bukur”, shprehet Alketa Vejsiu.

Entuziastë për këtë eksperiencë janë dhe dy balerinët e suksesshëm Ilir Shaqiri dhe Klaudia Pepa të cilët janë bashkuar enkas nga Italia si pjesë e jurisë.

“Kjo është skena ime dhe tani jam shumë e lumtur që kthehem me një xhaketë tjetër, le të themi…”, thotë Klaudia Pepa.

“Dance With Me është një spektakël ku do mbizotërojë sfida. Dëshirat e mia në këtë spektakël janë dy, që për momentin nuk jua them, po sigurisht njëra është primare dhe është ajo që të kërcej një herë tjetër me vajzën”, shprehet Ilir Shaqiri.

Hapësira skenike e këtij produksioni gjigand, rezervon një risi jo të zakontë. Për herë të parë në një ekran shqiptar vjen një skenë e përdorshme në 360 grade, madje duke i dhënë mundësinë spektatorit të ndjehet si një prej personazheve të show-t.

“Koncepti i skenografisë këtë vit konsiston në shfrytëzimin maksimal të hapësirës së këtij teatri duke e bërë të përdorshëm në 360 gradë. Një hapësirë ku publiku shndërrohet në skenografi, ku dyshemeja është skenografi, që të mund të përftohet kërcimi me të gjithë elementët e mundshëm”, shprehet skenografia Patrizia Bocconi.

Nga ana tjetër, në sallën e kërcimit, personazhet e njohur të ekranit kanë disa javë që përgatiten nën kujdesin e koreografes Enada Hoxha.

“Unë kam ardhur me një dëshirë të madhe, por dhe me një ambicie të madhe, pas kaq vitesh që rikthehem”, thotë koreografja Hoxha.

Cilët janë më të talentuarit në kërcim dhe ata që do të dhurojnë spektakël me batutat dhe karakterin e tyre, mbetet t’i zbulojmë javë pas jave, në “Dance With Me” Albania, spektakli i cili e ka premierën sonte në orën 20:15 në Tv Klan.

Tv Klan

Instituti i Trashëgimisë Shpirtërore e Kulturore të Shqiptarëve në Shkup, gjatë javës së ardhshme, konkretisht në datat 20 – 26 shtator 2022, organizon manifestimin “Java Kulturore Shqiptare në SHBA” me një sërë aktivitetesh kulturore e shkencore dhe me promovimin e botimeve ekskluzive.

Kështu, më 20 shtator 2022 (e martë), ora 7 PM do të ketë vizitë dhe prezantim të aktiviteteve të ITSHKSH-së në Shoqatën Atdhetare DIBRA në Staten Island të Nju Jorkut. Më 21 shtator 2022 (e mërkurë), ora 7 PM, vizitë dhe prezantim i aktiviteteve të ITSHKSH-së në Qendrën Kulturore Shqiptare-Amerikane në Riverdale të Nju Xhersit.

Më 22 shtator 2022 (e enjte), ora 7 PM, në selinë e Federatës Panshqiptare VATRA në Bronks të Nju Jorkut, do të bëhet promovimi i veprave: “Shkupi, vetë historia e Kosovës” – S. Asani, M. Prishtina, A. Ramaj; “Bisedime mbi -Historin bujqësore të Shqipnis-“ Eqrem bej Vlora; “Adresat e reja të një kujtese” – Skender Asani dhe “Propozime për drejtshkrimin” I-II.

Më 23 shtator 2022 (e premte), ora 2 PM, në Qendrën Kulturore Islame Shqiptare në Staten Island, do të promovohet libri i ri: “Xhamitë dhe teqetë në Shkup (dokumente, fotografi dhe dëshmi)” nga Skender Asani dhe Nora Maliqi Zylali. Më 25 shtator 2022 (e diel), ora 1 PM, në Kishën Katolike Shqiptare “Zoja e Shkodrës” në Nju Jork, do të bëhet promovimi: Revistës “Drita e Gonxhes – I -”, dhe veprat “Nga Gonxhe Bojaxhiu deri te Nënë Tereza” – S. Asani, N. Maliqi-Zylali, A. Ramaj; “Gonxhe Bojaxhiu–Nëna Tereze: ‘E desha tjetrin me dashurinë e Hyjit” (“Gonxhe Bojaxhiu-Mother Teresa:‘I loved the other with the love of God”-Anton N. Berisha; “Letra të Gonxhe Bojaxhiut – Nënës Tereze” – Anton N. Berisha, dhe “Raportimet e gazetave zvicerane për Nënë Terezën” – Zef Noka.

Më 26 shtator 2022 (e hënë), ora 10 AM, do të vizitohet Seton Hall University – Departamenti i Religjioneve, me të cilin Instituti ynë ka nisur bashkëpunimin gjatë këtij viti. Ekipi i ITShKSh-së përbëhet nga drejtori Skender Asani, studiuesit Sefer Tahiri, Zeqirija Ibrahimi e Sevdail Demiri, si dhe zëvendësdrejtori i Agjencisë së Migracionit, Izmit Nura. Gjatë këtyre ditëve do të vizitohen edhe qendra të tjera kulturore, shkencore dhe diplomatike në Nju Jork, me ç’rast për herë të parë do të ndahen edhe mirënjohje të veçanta me përçimin e
simbolikës së paqes dhe dashurisë së shkupjanes Gonxhe Bojaxhiu – Nëna Terezë.

Të mërkurën është ndarë nga jeta aktorja e njohur me origjinë shqiptare Irene Pappas, në moshën 96 -vjeçare. Aktorja ka ndërruar jetë herët në mëngjes, në shtëpinë e saj në Greqi. Ajo

“Figurë e thjeshtë, arkaike, dorike, simbol i bukurisë greke, përfaqësuese e famshme e kulturës mesdhetare jashtë vendit, grua karizmatike dhe dinamike, Irini Pappas u bë e njohur ndërkombëtarisht për aftësitë e saj në aktrim.”- e cilësojnë mediat greke.

Ajo lindi më 3 shtator 1926 në Chiliomodi, Korinth si Irini Lelekou.

Irini Pappa filloi në moshën 15-vjeçare si producente radiofonike, këngëtare dhe kërcimtare në evente të ndryshme.

Ndërkohë, ajo ndoqi mësimet e aktrimit në Shkollën Dramatike të Teatrit Kombëtar, e quajtur atëherë Shkolla Kombëtare e Teatrit Klasik me mësues të mëdhenj si Giorgos Glinos, Nikolaos Paraskevas, Pelos Katselis dhe Dimitris Rodiris.

Pappa, u shfaq për herë të parë në teatër në vitin 1948, në revistën e Sakellariou-Giannakopoulos “Njerëz… Njerëzit”, në skenën Lirike, me aktorët më të rëndësishëm të kohës.

Në vitin 1951, ajo u bë e njohur ndërkombëtarisht me filmin social dramatik Dead State nga Finos Film, i cili u shfaq, duke përfaqësuar Greqinë, në Festivalin e Filmit në Kanë. Ajo luajti bashkë edhe me aktorin e mash shqiptar, Bekim Fehmiu, në “Odyssee”.

Irini Pappas mori pjesë në shumë produksione të Hollivudit, ndërkohë që luajti edhe në teatrin e Broadway-t në vitin 1967.

Aktorja e madhe greke i jetoi vitet e fundit në Chiliomodi të Korinthisë (fshati ku u rrit), me probleme shëndetësore për shkak të sëmundjes Alzheimer.

Më datat 9 dhe 10 dhjetor një grup studiuesish nga më të mirënjohurit e shkencave të etnokulturës shqiptare më saktë etnolog dhe folklorist shqiptar u mblodhën në një konferencë shkencore në Manastir për të elaboruar punimet e tyre shkencore të rajonit të Manastirit dhe Prespës.

Konferenca “Etnokultura e rajonit të Pelagonisë dhe Prespës” u organizua nga shoqata për etnokulturën shqiptare ,,Etnoalb” e cila nuk arriti që këtë projekt shkencor ta realizoj në vitin 2021 sepse nuk hasi në mirëkuptimin e ministres së asaj kohe. Kurse këtë vit Ministria aktuale e Kulturës e pranoi si projekt me interes nacional në kuadër të konkursit për projekte nga Ministria e kulturës për vitin 2022.

Manastiri dhe Prespa si krahina kulturore dhe historike janë shumë të rëndësishme por të vështira për tu trajtuar nga studiuesit e etnokulturës pasi ka shumë pak studime për këto krahina, sepse jo vetëm që kanë qenë si të veçuara gjografikisht por dhe të persekutuar nga regjimet e kohës Jugosllave, kur një numër i madh i banorëve të këtyre trevave në mënyrë të dhunshme dhe barbare janë detyruar të migrojnë në Turqi, Evropë e deri në Australi. Por fatmirësisht fshatrat e shumtë në numër por të pakët me banorë e ruajnë traditën e hershme të të parëve të tyre.

Kështu shumë studiues nëpërmjet të disa msëuesve të vendit të arritën ndërlidhen me banorët e këtyre viseve për të nxjerrë materiale të rëndësishme për etnokulturën shqiptare. Në këtë konferencë me punimet e tyre shkencore u prezantuan emra të njohur të etnokulturës me tituj të lartë shkencor si: Drita Halimi Statovci, Zimer Neziri, Izaim Murtezani, Nexhat Çoçaj, Mustafa Ibrahimi, Vlora Berisha, Myzafere Mustafa, Bexhet Asani, Hamit Xhaferi, Bukurije Mustafa, Hiriet Ziberi, Vebi Bexheti, Angjelina Hamza, Rini Useini, Bekim Ramadani, Besnik Emini, Ardian Limani, Besjona Jusufi, Ilir Iseni dhe Osman Adili.
Tematikat e shtruara ishin të fushave të ndryshme të etnokulturës dhe folklorit dhe atë u trajtuan tema naga veshjet popullore, dasmat tradicionale, arkitektura popullore, këngët epike dhe lirike, analizë e përallave vendore, klubet shqiptare të Manastirit dhe veprimtarit botuese të tyre, festat dhe ritet kalendarike si dhe ritet e vdekjes. Nuk do jetë konferenca e vetme por vetëm fillimi i konferencave për këtë hapësirë me rëndësi për etnokulturën shqiptare u tha nga kryetarja e shoqatës Etnoalb Dr.Bukurije Mustafa.

Një event shprese nga Shkodra. Disa të rinj shkodranë kanë shndërruar dasmën shkodrane në event bamirësie në Shkodër.

“E bajmë dasmën” risolli në oborrin karakteristik shkodran të muzeut “Oso Kuka” ahengun dhe jaret shkodrane ndërsa publiku ka tejmbushur ambientet duke shijuar muzikën dhe interpretimet e këngëtareve te rinj dhe muzikanteve.

Gjaneto Harusha organizator i këtij eventi tha se në Shkodër nuk mungojnë aktivitetet kulturore, por kësaj here ishte një kauze e veçante të cilës iu bashkuan qytetarë dhe vullnetar te panumërt

Drejtuesi artistik Lorenc Radovani u ndal tek vlera e ahengut shkodran dhe autenticiteti I tij

Të ardhurat e siguruara nga shitja e biletave do të shkojnë për një kauzë të mirë.

Përmes bashkëpunimit të World Vision Albania me Holism.al, 10 fëmijë me çrregullime të spektrit autik në zona të ndryshme të bashkisë Shkodër do të mbështeten me seanca terapie. Fëmijët do mbështeten gjithashtu edhe me mjetë ndihmëse dhe teknologjike, në varësi të nevojave që ata kanë.

Klan News

Të shtunën Kalaja e Nicës ishte vendi  ku u mbajte manifestimi “Dita  e artit dhe e Kulturës” ku të pranishëm ishin  studiues, historianë, dashamirë  të artit dhe kulturës , Shoqata e Shkrimtarëve “Oeneum” – Tetovë si dhe banor të fshatit Orashë dhe vendeve  tjera.

Në manifestimi “Dita e artit dhe e kulturës” në Kalanë e Nicës Këshilli organizativ tuboi në një vend dashamirë të artit dhe kulturës, adhurues të letrave shqipe, dhe qytetarë të fshatit Orashë  .

“Qëllimi i këtij organizimi kulturor është që ne t’i japim shtytje emrit të fshatit, emrit të kalasë, emrit të historisë të shqiptarëve në Maqedoni të Veriut, veçanërisht kalasë tonë, për atë edhe e organizojmë këtë manifestim. Por në aspektet kulturore është edhe që njerëzit të bashkohen, edhe të kemi sa e më shumë poet, edhe  të kemi një orë që do të bëj jehonë të madhe në Maqedoni të Veriut” deklaroi Sead Ramadani nga Këshilli Organizativ.

Fjalë rasti në manifestimin “Dita e artit dhe e kulturës” në Kalanë e Nicës mbajtën Profesori  Ismet Jonuzi-Krosi, Islam Islami, Ejup Ajdini  dhe studiuesi Nijazi Muhamedi tha se Kështjella shqiptare Nica , është vlerë shpirtërore, vlerë që duhet ruajtur dhe kultivuar edhe tek brezat që po vijnë.

 “Kujtesa historike duhet të përcillet brez pas brezi. Me këtë rast ky takim është një gur i ri i rikujtueses së kësaj kujtese historike të mbetur vetëm nëpër legjendat e kësaj ane, jo edhe të shkrihet ajo me argumente historike, të rindërtohet në tërësinë e historiografisë dhe historisë së Skënderbeut”, deklaroi për Tv KlanM Nijazi Muhamedi, publicist

Një përpjekje shumë fisnike ka bërë poeti i madh Abdylazis Islami përmes veprës “Nica” ku vajza e poetit të ndjerë, zonja Drita Islami – Abdiu lexoi një fragment nga ky botim, ndërsa dr.EjupAjdini paraqiti një recension për këtë vepër. Vargjet e tyre i lexuan poetët: BerzatSadiki, Rami Kamberin, Sadije Aliti, Adem Abdullahu, Behare Neziri, SeadRamadani, EjupAjdini, DaimIlazi, Bajramali Selimi, e të tjerë.

“Bashkërisht me anëtarësinë e Shoqatës OENIUM ftesës iu përgjigjëm pozitivisht. Është mirë  që të kujtohet kalaja, të kujtohet Nica dhe ky aktivitet të shënohet dhe të jetë në një vazhdimësi e traditës sepse  duhet ti  ecim gjurmëve  të historisë tonë të lavdishme të së kaluarës”, deklaroi Sadije Aliti, poete.

Këtë aktivitet me pika muzikore e begatuan studentët, Erza Shefiti në flautë dhe Benjamin Menga në violinë. Për të pranishmit u shpërdnanë edhe mirënjohje, në mesin e të cilëve ishte edhe Klan Maqedoni ./KlanMacedonia/

Festivali i Rrushit të Bojanës këtë vit do të mbahet me 2 shtator, me fillim në ora 14:30 në shesh të Bojanës. Ky festival është nismë e Institutit ZIP në bashkëorganizim me komunën e Sarajit, e që organizohet që nga viti 2015.

“Sivjet synojmë të organizojmë Festivalin e rrushit për herë të gjashtë më 02 shtator 2022 me fillim nga ora 14.30 në sheshin e ri te Bojanes. Festivali i Rrushit është aktivitet tradicional që ka ndihmuar vitet e fundit promovimin e vreshtarisë në Bojanë dhe zhvillimin e kësaj kulture bujqësore në masë të madhe. Bojanasit me dedikim të pashoq vazhdojnë të mbajnë dyert hapur për mysafirët anë e kënd vendit dhe rajonit. Ejani të gjithë!”, thuhet në njoftimin e organizatorëve.

TOLAJ: RMV PËR HERË TË PARË TRIUMFON NË NJË NDËR FESTIVALET MË TË MIRA

Ansambli shtetëror i këngëve dhe valleve popullore shqiptare në Maqedoninë e Veriut ka marrë vendin e parë në edicionin e 23-të të Festivalit Ndërkombëtar të Kulturës dhe Artit në Byjycykmexhe të Stambollit.  Drejtori i këtij ansambli, Shkodran Tolaj e ka cilësuar këtë triumf si historik, për faktin se Maqedonia e Veriut për herë të parë arrin qe të triumfoje ne një nga festivalet më të mira ne botë. Ansambli shtetëror i këngëve dhe valleve është prezantuar në këtë festival me vallet folklorike si “Vallja e Rekës”, “Vallja e Prespēs”, “Vallja e Karadakut”  “Prej Tetove në Dibër”.

“Niveli profesional muzikor, niveli skenik i valleve, veshjet tona nga zona te paprekur më parë dhe të paprezantuara  jashtë shtetit bënë që mediat e atjeshme ta vleresojnë paraqitjen e Ansambli shqiptar nga RMV-se si risi e festivalit të sivjetëm në Byjykçekmexhe! Motoja e festivalit ishte “Dashuri për njëri tjetrin- paqe për të gjithë” që vërtetë gjatë dhjetë ditë qëndrimi atje është ndjerë në çdo moment dashuria për kulturën e njeri tjetrit që krijon ura bashkepunimi!”, deklaroi Shkodran Tolaj, Drejtor i Ansamblit Shtetëror të Këngëve dhe Valleve.

LEUTRIMI NGA TETOVA BIZNESIN E MBAN GJALLË NË STRUGË, GJATË SEZONIT TË VERËS

Leutrimi nga Tetova në sezonin e verës është gjithmonë në Strugë, jo për të kaluar pushimet por për të shitur instrumentin folklorik shqiptar çifteli, të cilin Leutrimi për tv KlanM thotë se e prodhon vetë.

Përveç instrumentit muzikor çifteli, ai shet edhe plisa, flamuj me shqiponjë dhe disa sende të tjera kombëtare, po ashtu thotë se me shitjen e tyre mban edhe familjen e tij.

–         Punë e mbarë, si je?

–         Mirë faleminderit, ju si jeni?

–         Shet gjëra kombëtare.

–         Po, po prezantoj traditën tonë

–         Puna po shkon mirë, ka turistë?

–         Po, mirë është

–         Kush blen më shumë?

–         Sigurisht që mergimtaret blejnë më shumë.

Leutrimi nuk merret vetëm me prodhimin dhe shitjen e instrumentit muzikor çifteli, të cilin e ka trashëguar si zanat nga i ati, por ka trashëguar edhe aftësinë për të luajtur në këtë instrument.

–         Kemi edhe çifteli dhe janë prodhimi ynë, i bëjmë vetë, me këtë instrument merremi familjarisht, punojmë gati 30 vjet.

–         Sa kohë ju duhet për të bërë një çifteli?

–         Së pari duhet të gjesh drurin e duhur, duhen dy ose tre vjet që druri të thahet dhe duhet një javë për të bërë një çifteli.

–         Përveç prodhimit të këtij instrumenti, ju gjithashtu dini ta luani atë.

–         Po, sigurisht sepse jam gjithmonë me të në duar.

Gjatë sezonit të verës në Strugë, Leutrimi thotë se më të interesuar për të blerë gjëra kombëtare janë mergimtarët që gjatë stinës së verës i kalojnë pushimet në Strugë./KlanMacedonia/